Pomona Puur Natuur

Wat als we 80% van onze voeding kunnen halen uit zelfgekweekte groenten, aardappelen, graanproducten, olie en fruit? Stel dat we tegelijkertijd koolstof in de grond opslaan, de biodiversiteit op onze boerderij ondersteunen én faire vergoedingen vragen en geven? Dat is het uitgangspunt van Pomona Puur Natuur, een collectief uit het Waasland waar meer dan 70 coöperanten zich inzetten om ecologisch, economisch en sociaal herstellend te werken.

VLAAMSE HERENBOEREN

Pomona - genoemd naar Romeinse godin van de fruitige overvloed en van de vrucht- en notenbomen - werd in 2016 opgericht door een groep enthousiaste samentuinders Lieven, Tim, Marc, Bart, Ann en Ina die op zoek waren naar een grotere impact. Vanaf het eerste teeltseizoen in juni 2018 werd er - geïnspireerd door Mark Shepard - gekozen voor boslandbouw die de teelt van éénjarigen combineert met meerjarige struiken en bomen.

Pionierswerk in het eerder conservatieve Vlaamse landbouwlandschap dat ook vanuit wetenschappelijke hoek goed wordt opgevolgd door het ILVO (Instituut voor Landbouw, Visserij en Voedingsonderzoek). Zo zaait men bijvoorbeeld - volgens het principe van alley cropping - spelt tussen de rijen appel- en perenbomen van de boomgaard. Vervolgens worden er verschillende stukken op een andere manier bemest en wordt de impact daarvan op de bodembiologie gemeten.

7 jaar na datum staat er een stabiele coöperatieve vennootschap van in totaal 10 hectare die voor een stuk werd bezield door het model achter de Herenboeren in Nederland. Met als groot verschil dat er voor Pomona altijd een officiële relatie moet zijn tussen coöperanten en de landbouwer om "samen in het verhaal stappen, samen te investeren en samen risico's te durven nemen". Ambitieus blijven ze wel in het Waasland. Er is de droom om op verschillende plaatsen in België nieuwe cvba's op te starten die gelinkt zijn aan een overkoepelende community en die zich vanuit eenzelfde visie op een ecologisch, economisch en sociaal herstellende manier willen organiseren. Concreet spreken we over het land herstellen terwijl we ervan oogsten, over een eerlijke prijs voor ons voedsel en over een lange-termijnsamenwerking tussen consument en de boer.

“Als we de directe band met ons eten herontdekken, begrijpen we de impact van onze keuzes op het land en gaan we ook automatisch een betere relatie met het land aangaan.”

HERFSTVOEDSELBOS

Op de grond van één van hun coöperanten konden ze in december 2020 starten met de aanplant van een voedselbos. De keuze van het plantgoed werd bepaald door een scorelijst zodat mensen rechtstreeks inspraak kregen in hun toekomstige producten. Op die manier werd er direct een vaste afname gegarandeerd. Op een perceel van 6000m2 coördineerde Stéphanie met de hulp van een 40-tal vrijwilligers de aanplant van 150 bomen en struiken en honderden meters bosgoed. In totaal kropen er zo'n 400 uren vrijwilligerswerk in de aanplant van het voedselbos. Het resultaat is een herfstvoedselbos met septemberteelten - complementair met de teelt van éénjarigen op een ander deel van de boerderij - met een onderverdeling in verschillende hoekjes.

Naast productie en biodiversiteit vervult het voedselbos ook een belangrijke educatieve functie. "Als we de directe band met ons eten herontdekken, begrijpen we de impact van onze keuzes op het land en gaan we ook automatisch een betere relatie met het land aangaan", aldus Lieven. En daar kan je niet vroeg genoeg mee beginnen. Daarom werden er ook relaties aangegaan met 2 scholen in de buurt (GOM en basisschool de Wegwijzer).

Daarnaast blijft de zoektocht naar betere kringlopen een voortdurende uitdaging. Als groeiende organisatie is het voor Pomona Puur Natuur immers niet makkelijk om de energiestromen (productie, logistiek,...) in kaart te brengen en hier een pragmatisch antwoord op te vinden. Altijd op zoek naar meer kringlopen. Vandaag, morgen en overmorgen.